Sợi tơ nhện




1
Ngày nọ Đức Phật dạo bước một mình bên bờ ao sen trên dao trì. Sen trong ao nở trắng ngần, hương sen thơm ngát từ gần tới xa. Lúc ấy trên dao trì là buổi sáng.
Bây giờ Đức Phật đứng bên bờ ao, qua kẽ lá che mặt nước chợt trông thấy cõi bên dưới.
Ngay dưới ao sen dao trì là nền địa ngục, kìa sông mê, kìa núi dao, rành rành dưới nước trong vắt như nhìn qua một lớp kiếng.
Mắt Ngài thấy một gã tên Kandata, đang quằn quại cùng đàn tội nhân nơi đáy địa ngục.
Tên Kandata là tướng cướp từng làm nhiều chuyện ác, giết người đốt nhà, nhưng nói nào ngay cũng làm một việc tốt. Có lần qua rừng sâu, hắn bắt gặp một con nhện đang bò theo ven đường. Vội vàng, hắn súyt đạp chết con nhện thì chợt nghĩ: ”Ấy, nó cũng là chúng sinh. Khi không đạp nó chết còn mặt mũi nào,” và hắn tha cho con nhện sống.
Khi trông xuống địa ngục, Đức Phật nhớ lại chuyện tên Kandata tha cho con nhện sống. Để bù lại, nếu có thể, ta sẽ đưa hắn khỏi địa ngục, Ngài nghĩ vậy. Ngài nhìn quanh, may thay, thấy một con nhện trên dao trì đang kéo một sợi tơ óng ánh trên mớ lá sen. Đức Phật lẳng lặng cầm lấy sợi tơ nhện. Ngài giòng sợi tơ qua đám sen trắng ngần xuống đáy địa ngục xa tít bên dưới.

2
Nơi đây Kandata cùng đàn tội nhân đang dập dềnh trong ao máu ở nền địa ngục.
Chung quanh đen như mực, thỉnh thỏang nhác thấy gì thì cũng chỉ là những chỏm núi dao lóe trong tối. Chung quanh lặng như mồ, thỉnh thỏang nghe thấy gì thì cũng chỉ là đàn tội nhân rên thều thào. Họ đâu còn sức kêu la sau bao nhiêu hình phạt ở địa ngục. Cho nên, là tướng cướp chăng nữa, Kandata, ngộp thở vì máu, cũng chỉ biết cựa quậy như một con nhái chờ chết trong ao.
Nhưng hắn đã tới thời. Hôm nay, khi Kandata ngẩng đầu nhìn lên bên trên ao máu, hắn thấy một sợi tơ nhện từ trời cao đang trượt xuống phía mình, lấp lánh nhè nhẹ trong tối như sợ ai bắt gặp. Thấy vậy, hắn mừng run. Nếu bấu lấy sợi tơ này trèo lên mãi, thế nào ta cũng ra khỏi địa ngục. Không những vậy, may ra ta còn lên tới dao trì. Ta sẽ hết bị quăng lên núi nhọn, dìm xuống ao máu. Bụng nghĩ vậy, hắn chụp lấy sợi tơ nắm chắc hai tay và bắt đầu trèo lên, trèo lên. Chuyện này khó gì, hắn tướng cướp mà.
Nhưng địa ngục cách dao trì bao xa ai nào biết, nên có ráng cách chi hắn cũng chẳng dễ thóat ra. Trèo một hồi lâu, cuối cùng hắn mệt đừ không nhích lên nổi chút nào nữa.
Hắn đành nghỉ mệt, đeo sợi tơ, dòm xuống bên dưới, dòm xuống. Lạ chưa, ao máu mới đấy giờ đã chìm mất vào tối, thì ra hắn đã leo hết sức. Rặng núi nhọn trông lờ mờ bên dưới. Cứ đà này, ra khỏi địa ngục coi vậy chứ không khó. Tay xoắn sợi tơ nhện, Kandata cười khà, reo lên cái giọng bấy nhiêu năm từ khi tới đây chưa hề thốt: “Thóat rồi! Thóat rồi!”
Nhưng thình lình hắn thấy bên dưới, trên sợi tơ, một đám đông đang rùng rùng leo lên theo hắn, như đàn kiến. Thấy vậy, Kandata sợ đến đờ người, mắt mở tròn, miệng há hốc. Làm sao sợi tơ nhện mỏng mảnh, một mình hắn đu đã muốn đứt, chịu được cả đám người như vậy? Nó mà đứt giữa chừng, có leo cao đến chỗ hắn chăng nữa, cũng sẽ rơi lộn cổ xuống địa ngục mà thôi.
Cùng lúc đó, hàng trăm ngàn tội nhân đang nhòai khỏi ao máu xếp hàng leo lên trên sợi tơ mỏng mảnh lấp lánh. Ta phải làm một cái gì, kẻo sợi tơ đứt làm hai mất. Kandata liền la lớn: “Ê tụi kia! Sợi tơ nhện là của tao. Ai cho tụi bây leo lên đây? Xuống hết! Xuống hết!”
Ngay lúc đó, sợi tơ nhện nãy giờ không có vẻ gì muốn đứt bỗng nhiên đứt phựt ngay chỗ Kandata đang đeo. Không kịp la một tiếng, hắn rơi lộn cổ xuống màn đen, người xoay tròn như con vụ. Về sau, chỉ còn sợi tơ nhện dao trì, lấp lánh mỏng mảnh, treo đứt ngang giữa bầu trời không trăng sao.

3
Đứng bên bờ ao sen dao trì, Đức Phật thấy hết chuyện vừa rồi, và khi Kandata chìm xuống đáy ao máu như cục đá, Ngài bước đi, mặt buồn bã.
Chắc rằng trái tim lạnh của Kandata, mà lẽ ra đã cứu được mình hắn, và chuyện hắn rớt lại xuống địa ngục, với Đức Phật là rất đáng thương. Nhưng sen trong ao sen dao trì thì chẳng màng. Đám sen trắng ngần phất phơ quanh chân Phật. Hương sen thơm ngát từ gần tới xa. Lúc ấy trên dao trì đã gần trưa.


Nguyên tác : AKUTAGAWA RYUNOSUKE
Đỗ Ngọc Giao dịch
theo bản tiếng Anh The Spider’s Thread của Glenn Shaw