Thiền Ngôn 5

Sống tự nhiên


Thiên hạ đều biết tìm cái mà mình không biết mà chẳng ai biết tìm cái mà mình đã biết ; đều biết chê cái mà mình cho là không phải , mà chẳng ai biết chê cái mà mình đã cho là phải .

Trang Tử

Hạng thật mê suốt đời không tỉnh . Hạng thật ngu suốt đời không khôn . Tiếng hát hay , không sao lọt được vào tai bọn dân quê : hát líu lo bậy bạ vậy mà chúng náo nức vui cười ! Thế nên , lời nói cao , không thể lọt vào lòng chúng nhân . Lời hay không thể nói ra được là vì lời thô rất nhiều .

Trang Tử

Sự sống ở trong tất cả . Tôi thấy nó toàn mãn trong một miếng vụn vằn cũng như trong toàn thể vũ trụ . Tinh hoa của Nó không có gì khác nhau . Còn sức mạnh của Nó thì đâu đâu cũng Vô Cùng : Nó nằm trong một nhúm bụi , và có thể , nếu ta biết cách , làm cho nổ tan cả một thế giới . Sở dĩ có sự khác biệt nhau là do NÓ được kết tinh nhiều hay ít vào trung tâm của một tâm hồn , hay trung tâm của một hạt nguyên tử . Bậc vĩ nhân cũng chỉ là một mảnh gương trong suốt trong mỗi giọt sương phản chiếu ánh mặt trời ...

Romain Rolland

Phàm ham muốn ước ao đều là tình dục cả . Muốn mà không đặng thì ưu sầu . Dưới con mắt tục thì ta thấy sự vật có lớn có nhỏ, có dài có vắn . Mà nhỏ thì ắt tham lớn , vắn ắt tham dài . Nhưng hễ có lớn ắt phải có cái lớn hơn , vì vậy mà cái lớn lại vô cùng . Ngoài cái dài , còn có cái dài hơn , nên cái dài cũng vô tận . Cái lớn vô cùng, cái dài vô tận, thì lòng tham muốn của ta cũng theo đó mà không biết đâu là cùng tận !

Trần Trụ

Nếu lấy chỗ không đồng mà xem thì vật nào cũng có thể gọi là lớn hơn cả ( sánh với vật nhỏ hơn nó ) mà vật nào cũng có thể gọi là nhỏ cả ( sánh với vật lớn hơn nó) . Trời Ðất , ta có thể xem như hột thóc, mà mảy lông cũng có thể xem to như hòn núi .

Trang Tử

Phàm sự vật, có cái tùy ta , có cái không tùy ta . Tùy ta , là những phán đoán , khuynh hướng , dục vọng , ưa ghét của ta ; nói tóm lại , tất cả hành động của ta . Không tùy ta , là thân thể, tài sản, danh vọng , tước phận , nói tóm lại, tất cả mọi sự không thuộc về hành động của ta . Những cái tùy ta , thì bản tính của nó là tự do, không có gì ngăn trở hay cấm cản đặng ; cái không tùy ta thì rất nô lệ, yếu đuối , ỷ lại , thường bị ngăn trở và toàn là cái ở ngoài ta ...

Epictète

"Tự nhiên" là chỉ cái "bất đắc bất nhiên" ( không vậy không đặng) của một vật . Tánh tự nhiên ( có tính cách nhu thiết), không nên lầm với tánh của bản ngã . Cái "bất đắc dĩ" của vạn vật , gọi là "tự nhiên" . Ðói thì phải ăn , không ăn không đặng , đó là "tự nhiên" . Khát thì phải uống , không uống không đặng , đó là "tự nhiên" . Không làm mà vẫn được "tự nhiên" , mới gọi là "tự nhiên" . Làm theo bản tánh mình , đâu phải vì dụng tâm mà làm , chẳng qua không làm như vậy không đặng . Như giá thì lạnh , lửa thì nóng ... Lạnh nóng đâu phải là chỗ dụng tâm của giá và lửa : nó như thế là vì cái tánh của nó phải như thế , không như thế không đặng . Cho nên mới gọi là không làm mà vẫn "tự nhiên" , mới gọi là "tự nhiên" .

Quách Tượng

Tự do là sống theo bản tánh ( Không nên lầm lẫn bản tánh hay chân thể với bản ngả ; cả hai là một nhưng bản tánh là Ngộ , bản ngả là Mê ) . Cho nên một hành động được gọi là tự do khi nào trong hành động ấy biểu lộ được cái nhân cách thâm sâu của ta, theo ta , chứ không theo người khác .

H. Bergson

Cái túi nhỏ không chứa được vật lớn, dây ngắn không tới đáy giếng sâu . Cái sở năng của mỗi vật đều chứa trong cái Mạng của nó , không thể thêm không thể bớt được .

Trang Tử

Người ta ở dưới bùn thì đau ốm . Con cá chạch có vậy không? Người ta ở trên cây thì run sợ . Con khỉ có vậy không ? Ðâu là chánh xứ ( chỗ ở) ? Người ăn thịt còn hươu nai thì ăn cỏ , diều quạ ăn chuột . Ðâu là chánh vị ( mùi ngon) ? Mao Tường Lệ Cơ người ta cho là đẹp, còn cá thấy thì lặn sâu, chim thấy thì bay cao , nai thấy thì chạy dài . Ðâu là chánh sắc ( sắc đẹp)?

Trang Tử

Sinh lực của ta thì có hạn mà nỗi lo nghĩ tư lự của ta thì không bờ bến . Nếu đem cái có hạn ( như sinh lực ta ) mà phụng sự cái vô hạn (như lòng ham muốn của ta ) là nguy vậy .

Trang Tử