Hoa đá

Hoa đá tiếng Anh gọi là Chrysanthemum Stone (Hoa Cúc Đá), do thiên nhiên hình thành khoảng 270 triệu năm tuổi về trước từ những thay đổi địa chất trong kỷ Permian của thời đại Cổ sinh.
Thành phần chính của hoa đá là Andalusit có kết cấu cứng. Phần "hoa" là tập hợp các khoáng chất kết tinh. Đá có màu từ xám đen đến đen với các tinh thể hình hoa cúc trắng hình thành tự nhiên. Mặc dù các thành phần chánh của hoa đá rất thông thường nhưng sự hình thành lại rất đặc biệt, vì vậy hoa đá được xếp vào danh sách các loại đá quý. Hoa đá nguyên thủy tự nhiên đã biến mất, hiện nay còn lại các loại đá mỏng manh, dễ hư hỏng sau khi xử lý bằng các phương pháp hóa học.
Khảo nghiệm chứng minh hoa đá, hàm lượng cao các nguyên tố có lợi như Fe, Zn, Ca, Se, không chứa nguyên tố phóng xạ nên vô hại đối với cơ thể con người. Nó là bộ sưu tập lý tưởng của những người yêu thích đá.
Hoa văn của viên đá giống như bông hoa cúc. Hoa có màu trắng sữa, hạt trong. Mặt cắt ngang gần với hình tứ giác đều và hiếm gặp. Mỗi "cánh hoa" là một dạng tinh thể hình thoi. Thành phần khoáng chất thay đổi tùy theo loại.
Theo những phát hiện khảo cổ học, vùng hoa đá khi xưa là biển cả bao la. Sau đó, do sự thay đổi của trái đất, Lưu Dương ở Hồ Nam (Trung Hoa) bước vào thời kỳ suy thoái và nước biển tích tụ ở những nơi trũng thấp trên bề mặt tiếp tục bốc hơi. Khi nồng độ strontium sulfate trong nước biển tăng đến một mức độ nhất định, các tinh thể được hình thành và dần dần gắn vào lõi của đá lửa. Đồng thời - với sự lắng đọng của bùn trong nước và sự phân tán của nó trong các địa tầng - sau 200 triệu năm tiến hóa, hoa đá ngày nay cuối cùng đã được hình thành.
Đá có thể để lộ bông hoa một cách tự nhiên, mặc dù các mẫu vật bán trên thị trường thường dùng thuốc nhuộm để làm nổi bật hoa văn, hoặc có thể được chạm khắc hay phun cát.

Có 3 loại hoa đá, phần lớn được tìm thấy ở Trung Hoa:

- Hoa đá màu là một loại đá tự nhiên trong địa chất. Đá có nhiều màu, cứng và mịn, có chứa strontium, selenium và các nguyên tố vi lượng khác có lợi cho cơ thể con người, điều này làm cho hoa đá càng thêm quý hiếm. Đá chỉ được khai thác ở Lưu Dương, tỉnh Hồ Nam. Hình dạng của cánh hoa giống như thật, nhiều lớp, kết cấu cứng và mịn, màu ngọc bích trong vắt, giống như bông cúc mùa thu nở rộ trước sương giá. Dựa theo hình thái tự nhiên của hoa đá màu, các nghệ nhân bậc thầy sau nhiều lần chạm khắc công phu và mài giũa, biến hoa đá thành hòn đá được đánh giá cao và có giá trị nhất để sưu tầm.

- Hoa đá nâu ở Hồ Nam có màu xám nâu nhạt và trắng nhạt, nghệ nhân xử lý cho đá có màu xám nhạt đen hoặc xám nâu nhạt. Nói chung, đá cần màu. Hoa đá nâu tìm thấy ở sông ngòi, hình hoa nhỏ cứng hơn, lớp hoa ít hơn, dễ đánh bóng, nếu có hình bông hoa lớn hơn thì độ cứng vừa phải, dễ điêu khắc.

- Hoa đá đen ở Hồ Bắc thật ra là một loại đá vôi. Mặc dù đá vôi thường có màu nhạt hơn, nhưng loại đá này lại khá đen do chứa một lượng đáng kể cacbon hữu cơ. Loại đá này có tuổi kỷ Permian, từ thời mà nhiều khu vực ngày nay là các vùng đất nhô cao bằng phẳng ở ngoài khơi hoặc dưới biển. Dạng hoa hình trụ vuốt nhọn. Nhụy hoa hình que tam giác có độ cong nhất định, hình mống mắt phổ biến hơn, nhưng rất hiếm. Cánh hoa phân nhiều nhánh, kích thước không đồng đều. Đá có thể được sử dụng để chạm khắc các loại đồ trang trí, con dấu, v.v.

Trên thế giới có nhiều hiện tượng thiên nhiên mà con người khó giải thích. Hoa đá không phải là tác phẩm do con người tạo ra mà là tuyệt tác của thiên nhiên. Các chuyên gia nói rằng đây không phải là những viên đá thông thường mà là đá vôi cùng với đá thiên thạch va chạm vào nhau. Những viên đá mà ta vốn cho là vô tri lại có thể làm lay động lòng người khi ngắm chúng và phải trải qua hàng triệu năm nằm giữa thiên nhiên những viên đá này mới có thể tạo thành hình ảnh tuyệt đẹp như vậy.

Lê Tấn Tài