Ngôi nhà là tổ ấm, nơi mà mọi thành viên trở về nghỉ ngơi, tìm lại sự an bình và thư thái, sau nhịp sống hối hả, căng thẳng bên ngoài xã hội. Vì vậy khi tạo dựng được một căn nhà, hầu hết ai cũng lưu ý tới việc trang trí bên trong, đây là điểm chính thể hiện cá tính và quan điểm sống của chủ nhân. Việc đưa cây cảnh, hoa lá vào không gian nội thất để tăng hiệu quả thẩm mỹ, góp phần thanh lọc không khí và tạo cảm giác gần gũi với thiên nhiên, điều nầy tốt cho sinh hoạt gia đình. Ở thành phố, thiết trí những chậu cây cảnh đẹp hay cây cảnh mini đặt góc phòng, trong văn phòng hay trên bàn làm việc để tạo sinh khí là điều cần thiết.
Không gian xanh giúp ta sống trong lành, cải thiện năng suất làm việc, xua tan trống vắng trong mỗi con người. Ngày nay với thời tiết thay đổi bất thường, chợt nóng chợt lạnh. Thiết bị điện tân tiến, tạo thác nước, đài phun nước, điều hòa thời tiết trong nhà, cây cối phát triễn tốt. Công nghệ sinh học tiến bộ vượt bực, biến đổi gen thực vật tạo các giống hoa mới nhiều hình dáng, màu sắc lạ (hoa lan...), các giống cây tăng trưởng chậm, thích nghi trong các chậu nhỏ, ít phân, ít nước, ít ánh sáng (cây cau tiểu trâm...), thị trường cây cảnh mini nở rộ, cuộc sống xanh đang dần chiếm ưu thế trong các gia đình đô thị.
Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của mỗi người và mỗi gia đình. Ngoài việc tiết kiệm rác thải, hạn chế đồ nhựa, việc trồng cây vô cùng hữu ích cho môi trường. Tuy nhiên, khi nói dến trồng cây người ta chỉ nghĩ thực hiện ngoài trời mà quên mất không gian sống trong nhà cũng có thể tận dụng để trồng cây.
Khi “đất chật, người đông”, khi mặt bằng và không gian sống ngày càng thu hẹp, hạn chế những người đam mê thú chơi cây cảnh cao lớn, thì cây cảnh mini - được hiểu là cây cảnh được trồng trong chậu nhỏ - ra đời, là một tất yếu nhằm đáp ứng nhu cầu về một khoảng không gian xanh cho các căn nhà đô thị, với ưu điểm là không tốn quá nhiều diện tích, lại dễ di chuyển, đặt để vào những nơi thích hợp dù là một góc sân eo hẹp, hàng hiên, ban công, góc nhà, hay trên bộ salon đặt nơi phòng khách, phòng ăn... cũng đủ thư giản cho người chơi cây cảnh.

Việc thiết trí cây cảnh:
- Giúp cho cuộc sống thêm màu sắc.
- Giúp cho tuổi già thêm phần thú vị và được sống dậy sau mỗi lần chăm sóc và ngắm chúng.
- Tăng vẻ đẹp cho không gian sống.
- Tạo bầu không gian xanh và sạch hơn.

Chọn mua cây cảnh mini cần phải chú ý đến:
- Tính chất của cây, chọn trồng những loại cây có khả năng trữ nước, dễ sống dưới mọi điều kiện thời tiết, nhiệt độ, vì cây trong nhà, nước và ánh sáng bị giới hạn, chẳng hạn cây lưỡi hổ không cần tưới nước hay ánh sáng trực tiếp. Không nên chọn những loại cây có gai nhọn như cây xương rồng sẽ thải lycorine hại cho sức khỏe.
- Kích thước phù hợp với không gian của ngôi nhà, chủ yếu là cân xứng với diện tích và không gian trưng bày. Để tiết kiệm không gian bàn thì chọn tiểu cảnh để bàn dạng mini. Tránh chọn những cây to hơn không gian của bàn làm việc, hay bàn trang trí.
- Hình dáng tùy vào hình dáng chiếc bàn, nhất là cây cảnh để bàn làm việc. Tuy nhiên, không nên tạo dáng cho cây quá đơn điệu cũng như không quá cầu kỳ.
- Số lượng, tùy vào diện tích căn nhà, chiếc bàn. Không nên để quá nhiều làm rối mắt và không gian trở nên chật chội, nhất là với các cây cảnh thủy sinh để bàn cần vừa đủ để khoe bộ rễ xinh đẹp.
- Không gian trưng bày, tùy theo từng nơi mà chọn cây cho phù hợp. Nếu đặt trên bàn phòng khách thì có thể chọn những loại cây về mặt phong thủy. Còn bàn làm việc thì chọn cây chống bức xạ máy tính hoặc chọn theo sở thích.
- Chọn theo ý nghĩa của từng cây, mỗi loại cây đều mang một ý nghĩa khác nhau. Cây sen đá mang lại sự thành đạt. Cây lá tròn có ý nghĩa viên mãn, sung túc, vẹn toàn.

Một chậu cây mini tươi tốt cần phải có công thức đất trồng và dinh dưỡng chuyên biệt, vì đất trồng trong mỗi chậu thường rất ít. Cần bón phân giàu vi lượng 1 lần/tuần, lượng chất và nước vừa đủ. Mỗi loại cây phải được hướng dẫn chăm sóc chi tiết từ các chuyên gia.
Chọn lựa vị trí phù hợp với tính chất cây - cây chịu nắng, cây ưa mát, cây cần ánh sáng trực tiếp, hay cây cần sống trong nhiệt độ ổn định... Bên cạnh những loại cây cảnh đẹp rực rỡ trang trí trong nhà, thì có một số loại cây chỉ thích hợp ngoài trời. Các loại cây để bàn như lan ý, dương xỉ, thường xuân, thủy tiên, trầu bà, lưỡi hổ, xương rồng, cây không khí…là những loại cây có tác dụng lọc không khí và bức xạ gây hại.
Mỗi loại cây có cách chăm sóc khác nhau, tuy nhiên cần chú ý đặc biệt những vấn đề sau:
- Cung cấp đủ ánh sáng, dù cây thích nghi trong nhà thỉnh thoảng vẫn phải mang ra nơi có nhiều ánh sáng hắt vào như cửa kính, cửa sổ thì cây mới phát triển tốt được. Cây nội thất, cây ưa bóng mát thì tuần 1-2 lần. Cây hoa thì sau đợt ra hoa cần cho hẳn ra ngoài tới khi có hoa trở lại nếu muốn có hoa tiếp. Hạn chế đặt cây ở những góc tối, vì thiếu sáng sẽ khó giúp cây quang hợp. Những loại cây thân cao, kích thước lớn thường được đặt ở góc phòng để tăng tính thẩm mỹ, nhưng vẫn phải hưởng được ánh sáng mặt trời.
- Nên kiểm tra độ ẩm của đất trước khi tưới nước cho cây, đối với cây ưa bóng không nên tưới quá nhiều dễ gây úng rễ, hư hỏng rễ.
- Thường xuyên lau lá cây, cắt tỉa lá vàng sẽ làm cho chậu cây đáng yêu hơn.
- Bón phân cho cây mini chỉ nên dùi một lỗ nhỏ bỏ viên phân vào rồi lấp đất lên để không bị trôi đi. Chú ý bón theo định kỳ, ưu tiên lân nhiều hơn để cây có độ cằn và khỏe mạnh. Những chậu hoa có thể bổ sung các loại phân hữu cơ như phân cá, phân gà, phân bò, phân vi sinh,..

Cây không chỉ đẹp ở đường nét xinh xắn mà còn đẹp bởi những chiếc chậu làm bằng chất liệu độc đáo như gốm, sứ, thủy tinh, gỗ… Chơi cây cảnh mini là một cách "mượn cây để chơi chậu và mượn chậu để chơi cây", nên khi trồng cần phải chọn chậu cho phù hợp với từng đặc thù của cây. Chậu cây cũng ảnh hưởng tới vẻ đẹp của cây cảnh. Màu sắc của chậu tùy sở thích của mình. Nếu thích sự thanh lịch, nhẹ nhàng nên chọn những loại chậu có màu trắng, màu lục. Nếu thích một không gian sinh động, ấm áp có thể chọn chậu có màu đỏ, cam hoặc vàng.


Cây cảnh mini đang là xu hướng được giới trẻ lựa chọn để trang trí cho góc học tập, bàn làm việc, bàn trang điểm, hay quán cà phê, văn phòng làm việc. Tùy theo sở thích và nhu cầu sẽ chọn kích cỡ, chủng loại khác nhau. - Cây cảnh để bàn làm việc. Nhu cầu này thường chọn cây lọc không khí để bàn máy tính, hoặc cây có hoa đẹp. Tùy theo cách trang trí mà chọn chậu lớn, cỡ vừa hoặc nhỏ cho phù hợp với diện tích mặt bàn. - Cây cảnh để thờ. Bao gồm cây cảnh để bàn thờ Phật, bàn thờ gia tiên, bàn thờ thần tài, bàn thờ ông địa... Đa số đều là nhóm cây cảnh mini có hoa.
- Cây cảnh để bàn trong nhà có thể đặt ở phòng khách, ban công, phòng ngủ, bàn ăn, bàn uống nước. - Chậu thủy canh để bàn. Loại cây này sinh sống chủ yếu là nhờ nước. Chúng giúp bàn làm việc trở nên sạch sẽ hơn. Có thể trồng chúng trong một chậu hoặc thủy tinh trong suốt sau đó đổ nước và thay nước thường xuyên để duy trì sự sống.
- Tiểu cảnh mini để bàn. Đây là dạng cây cảnh để bàn được hiểu theo nghĩa một khu vườn được thu nhỏ trong một chậu mini. Thường thì các tiểu cảnh mini có thể phối hợp giữa các loại sen đá, xương rồng và một số những loại cây nhỏ khác.
- Cây cảnh bonsai để bàn. Bonsai được xem là những cây cổ thụ thu nhỏ. Mỗi cây bonsai thường có kích thước dưới 15cm. Đa số nghệ nhân thường chọn giống cây non như cây tùng, cây sanh, cây si, cây hồng bonsai..., có chồi lá tốt, có thể uốn nắn, cắt ghép và chăm sóc đặc biệt để tạo thành hình cây cổ thụ.


Nếu không để bàn, chủ nhân có thể thiết kế kệ trang trí với bộ sưu tập những chậu cây nho nhỏ xinh xinh, vừa tiết kiệm không gian, vừa trang trí căn phòng thêm đẹp mắt. Khung gỗ, chậu gốm, chậu sứ, chậu nhựa, dây thừng,...là những chất liệu mộc mạc, thô sơ thường được kết hợp để tạo nên phong cách trang trí với nét đẹp tự nhiên.
- Kệ treo những khung chậu bằng dây để ban công rộng ra đủ cho bộ ghế bàn trà. Tận dụng tối đa chiều cao của bức tường để trưng bày nhiều loại cây có kích thước khác nhau.
- Kệ theo kiểu kệ sách nhiều ngăn có thể để được nhiều sách báo, đồ trang trí cho căn phòng. Trưng bày các chậu cây cảnh trên đó cũng là một nét độc đáo cho căn nhà.
- Kệ nhiều tầng với kích cỡ nhỏ nhắn. Thiết kế loại kệ này giúp tiết kiệm diện tích mà còn trưng được nhiều cây cảnh hơn.
- Kệ để cây cảnh bonsai mini. Các loại kệ này cần thiết kế thanh thoát để làm nổi bật vẻ đẹp của những chậu cây bonsai mini đắt tiền với nhiều hình dáng khác nhau. Thường những người chơi bonsai thiết kế riêng để phù hợp với thế và dáng của từng loại cây.
- Kệ để cây cảnh mini tự chế. Loại kệ tự chế thường có những nét đẹp riêng. Bằng cách tận dụng lại những vật dụng cũ như những thanh gỗ, khung cửa sổ cũ, thang cũ hay những thùng gỗ cũ… Chủ nhân sơn lại và tạo dáng mới.
- Kệ cây gắn chặt vào tường. Những mẫu kệ nầy ngày càng phổ biến ở các hộ gia đình. Chủ nhân có thể đặt nó ở bất kỳ đâu trong ngôi nhà. Nếu như không gian nhà có diện tích khá “khiêm tốn” thì kệ này càng phát huy vai trò của nó.
Kệ hình ô vuông thường rất đơn điệu nếu đứng một mình. Tuy nhiên, nếu biết cách phối hợp thành một tổ hợp, chúng sẽ biến thành những mẫu kệ đầy cảm hứng.
Kệ hình lục giác. Trong kiến trúc, những khối hình học được thiết kế theo những tỷ lệ hợp lý sẽ đem lại cấu trúc rất chắc chắn. Điển hình trong số đó là những hình 6 cạnh đều của tổ ong. Chúng không chỉ tạo thành một hệ thống liền mạch, vững chãi mà còn là nguồn cảm hứng sáng tạo cho các nhà thiết kế.
Kệ hình tam giác để trang trí cho mảng tường nhàm chán của mình. Bố trí chúng thành kiểu so le vui mắt.


Một số gợi ý vài loại cây trồng trong nhà tốt và có ý nghĩa về mặt phong thủy, bao gồm: cây thường xuân, cây lưỡi hổ, cây tuyết tùng, cây sống đời, hồng phát tài, cây kim tiền, cây phát lộc…
- Cây Cau Tiểu Trâm (Chamaedorea Elegans, hay Parlor Palm) được ví như một máy điều hòa mini lọc không khí lý tưởng, giúp người tiếp xúc với cây cảm thấy khỏe khoắn.
- Cây Hồng Môn (Anthurium Taiflower) là loài cây sống lâu năm và ưa ánh sáng. Hoa Hồng Môn nở quanh năm, đặc biệt vào mùa xuân và hạ có nhiều màu sắc đa dạng như cam, đỏ, hồng phấn. Cây Hồng Môn để bàn thường có chiều cao dưới 30cm.
- Cây Tùng Bồng Lai (Podocarpus Macrophyllus, hay Buddhist Pine, Chinese Yew) mang vẻ đẹp trang nhã, dễ chăm sóc và có sức sống mãnh liệt. Cây có ý nghĩa mang tới sức khỏe, tiền tài, sự thịnh vượng.
- Cây Lan Ý (Peace Lily) với những chiếc lá xanh tươi, tràn đầy sức sống kết hợp cùng những bông hoa trắng tinh khiết kiêu hãnh vươn lên cao. Cây có bản lá to có thể loại bỏ được độc tố, thanh lọc không khí, cân bằng các nguồn sóng điện tử như ti vi, máy tính, lò vi sóng, tủ lạnh...
- Cây kiểng lá để trong nhà có rất nhiều loại. Trong những năm trước, người ta thường trồng cây trầu bà, kim tiền, lưỡi hổ.., hiện nay phương pháp nuôi cấy mô phát triển, tạo ra nhiều kiểu đột biến trên cây có lá đẹp và hiếm với tên khoa học khó nhớ như Anthurium Veitchii King, Philodendron Billietiae Croat, Alocasia Silver Dragon...Xanh mướt và đẹp mắt, nhưng lại cực kỳ dễ trồng, không hề kén chọn môi trường, cây kiểng lá mới xuất hiện có nhiều tên lạ như: cây dong táo lá tròn, cây cô tòng đuôi lương, cây ráng ổ phụng, cây hoàn kiếm, cây kè Nhật...


Một số cây không nên trồng trong nhà:
- Cây Dạ Lan Hương (Hyacinth) màu hoa rất bắt mắt và tỏa ra mùi hương cực kỳ hấp dẫn, nhưng mọi người đừng lầm mà trồng chúng trong nhà. Phần củ của Dạ Lan Hương còn có chứa độc tố Canxi Oxalate và Lycorine, nếu ăn phải sẽ bị toát mồ hôi lạnh, nôn mửa, thân nhiệt tăng cao, thậm chí là loạn mạch và mê man bất tỉnh.
- Cây Hoa Thủy Tiên (Daffodil), mặc dù hoa rất đẹp, đáng yêu nhưng chúng lại thải ra những chất độc rất hại. Thậm chí, nếu nhà có em bé hay thú nuôi, nếu ăn phải hoa thủy tiên sẽ gây ngộ độc và tử vong. Chỉ nên trưng bày khi cây nở hoa rồi dời khỏi nhà.
- Cây Trạng Nguyên (Poinsettia) là loại cây không nên trồng trong nhà và ngoài vườn. Tuy có màu sắc bắt mắt, màu đỏ đem lại may mắn nhưng cây lại chứa những yếu tố gây hại sức khỏe con người một cách tiềm ẩn. Vì khi nhựa cây tiếp xúc với tay sẽ gây dị ứng, ngứa ngáy, nếu vô tình chạm vào mắt sẽ gây kích ứng, đỏ mắt hay viêm mắt.

Sinh sống trong các khu chung cư, nhà phố, người ta cảm thấy nực nội, nóng nảy, nhưng với thảm thực vật dù nho nhỏ cũng có thể biến ngôi nhà của mình từ sa mạc thành ốc đảo. Cây cảnh mini là một trong những loại dùng để trang trí trong nhà được yêu chuộng nhất.
Cây có giá trị thẩm mỹ cao lại tiết kiệm không gian. Không những thế những chậu hoa, cây cảnh xinh xinh này còn mang lại rất nhiều lợi ích như giảm stress, thanh lọc không khí.
Nhiều gia đình nghĩ mình không đủ khả năng để trang trí những loại cây này, nó làm mất thì giờ và cũng không có thời gian để chăm sóc, nhưng vấn đề khó khăn nào cũng giải quyết được, một chút nghiên cứu, một chút chăm sóc, việc thiết trí và trồng cây cảnh mini sẽ rất dễ dàng và đơn giản.

Lê Tấn Tài
(San Jose - Hè 2021)