Đêm Nghi Tàm đọc thơ Đỗ Phủ cho vợ nghe
Phùng Quán


Ngoài trời trăng như tuyết
Trắng lạnh đến thấu xương
Trong nhà vách trống toang
Gió ra vào thoả thích...

Hồ khuya sương tĩnh mịch
Trộn nước lẫn cùng trời
Con dế chân bờ dậu
Nỉ non hoài không thôi...

Tựa lưng ghế cành ổi
Vai khoác áo bông sờn
Tôi ngồi đọc Đỗ Phủ
Vợ vừa nghe vừa đan...

Đỗ Phủ tự Tử Mỹ
Thường xưng già Thiếu Lăng
Sinh ở miền đất Củng
Cách ta hơn ngàn năm

Thơ viết chừng vạn trang
Chín ngh́n trang thất lạc
Người đời sau thu nhặt
C̣n được hơn ngàn bài

Chỉ hơn ngàn bài thôi
Nỗi đau đă Thái Sơn
Nếu c̣n đủ vạn trang
Trái đất này e chật !...

Thơ ai như thơ ông
Lặng im mà gầm thét
Trang trang đều xé ḷng
Câu câu đều đẫm huyết...

Thơ ai như thơ ông
Mỗi chữ đều như róc
Từ xương thịt cuộc đời
Từ bi thương phẫn uất

Thơ ai như thơ ông
Kể chuyện mái nhà tốc
Vác củi làm chuồng gà...
Đọc lên trào nước mắt !

Giữa tuyết trong đ̣ con
Đỗ Phủ nằm chết đói
Đắp mặt áo bông sờn
Kéo hoài không kín gối.

Ngàn năm nay sông Tương
Sóng c̣n nức nở măi
Khóc chuyện áo bông sờn
Đắp mặt thơ chết đói !...

Giật ḿnh trên tay vợ
Bỗng nẩy một hạt sương
Hạt nữa rồi hạt nữa
Tôi nghẹn dừng giữa trang.

Kéo áo bông che vai
Ngồi lặng nghe sương rơi
Con dế chân bờ dậu
Nỉ non hoài không thôi !...

Vụng về...tôi dỗ vợ:
Em ơi đừng buồn nữa
Qua rồi chuyện ngàn năm
Bao nhiêu nước sông Tương...

Miệng nói nhưng ḷng nghĩ:
Ôi thân phận nhà thơ
Khác nào thép không rỉ
Ngàn năm cũng thế thôi !...

Đă đi với nhân dân
Th́ thơ không thể khác
Dân máu lệ khốn cùng
Thơ chết áo đắp mặt !

Em ơi, nếu Đỗ Phủ
Vai khoác áo lông cừu
Bụng no đến muốn mửa
Viết sao nổi câu thơ
Ngàn năm cháy như lửa:
Cửa son rượu thịt ôi
Ngoài đường xương chết buốt

Em ơi, nếu Tử Mỹ
Nhà ở rộng mười gian
Rào sắt với cổng son
Thềm cao đá hoa lát
Chắc ông không thể làm
Mùa thu mái nhà tốc

Em ơi, nếu Thiếu Lăng
Cặp kè vợ béo nứt
Một bước là ngựa xe
Đứng đi quân hầu chật
Đời nào ông lắng nghe
Tiếng gào và tiếng nấc
Bà cụ xóm Thạch Hào
Gái quê tân hôn biệt...

Đă đi với nhân dân
Th́ thơ không thể khác
Dân máu lệ khốn cùng
Thơ chết áo đắp mặt !

Chính v́ thế em ơi
Nhân loại ngàn năm qua
Máu chảy như sông xiết
Cũng là để cho Thơ
Sẽ không c̣n phải viết
Những Hành qua Bành Nha
Vô gia Thuỳ Lăo biệt...

Cũng là để cho Thơ
Sẽ không c̣n phải chết
Giữa tuyết, trong đ̣ con...
Đắp mặt áo bông sờn.

Đừng buồn nữa em ơi
Chuyện ngàn năm...ngàn năm


*Phùng Quán sinh tháng 1 - 1933 tại xã Thủy Dương, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên. Mẹ Phùng Quán là em Tố Hữu . Ông tham gia quân đội trong thời kỳ chống Pháp, sau chuyển sang làm công tác văn hóa. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Ông mất ngày 22-1-1995 tại Hà Nội... Tác phẩm: Vượt Côn Ðảo ,Tuổi Thơ Dữ Dội ,Trăng Hoàng Cung .